۲۷۴۰

دَورُ العَقلِ فِي العِقابِ وَ الثَّوابِ

۱۳۴۵۹.رسولُ اللّه ِ صلى الله عليه و آله :إذا بَلَغَكُم عَن رَجُلٍ حُسنَ حالٍ فَانظُروا في حُسنِ عَقلِهِ. فَإنَّما يُجازى بِعَقلِهِ.^۱

۱۳۴۶۰.عنه صلى الله عليه و آله :إنَّ الرَّجُلَ لَيَكونُ مِن أهلِ الجِهادِ. و مِن أهلِ الصَّلاةِ و الصِّيامِ. و مِمَّن يَأمُرُ بِالمَعروفِ و يَنهى عَنِ المُنكَرِ. و ما يُجزى يَومَ القِيامَةِ إلاّ عَلى قَدرِ عَقلِهِ.^۲

۱۳۴۶۱.مجمع البيان :أثنى قومٌ على رجُلٍ عندَ رَسولِ اللّه صلى الله عليه و آله فقالَ رسولُ اللّه ِ صلى الله عليه و آله : كَيفَ عَقلُ الرَّجُلِ ؟ قالوا : يا رَسولَ اللّه ِ. نُخبِرُكَ عَنِ اجتِهادِهِ في العِبادَةِ و أصنافِ الخَيرِ. و تَسألُنا عَن عَقلِهِ ؟ ! فقالَ : إنَّ الأحمَقَ يُصيبُ بِحُمقِهِ أعظَمَ مِن فُجورِ الفاجِرِ، و إنَّما يَرتَفِعُ العِبادُ غَدا في الدَّرَجاتِ و يَنالونَ الزُّلفى مِن رَبِّهِم عَلى قَدرِ عُقولِهِم.^۳

۲۷۴۰

نقش خرد در كيفر و پاداش

۱۳۴۵۹.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :هرگاه از خوبى دين كسى خبر يافتيد به خوبى خردِ او بنگريد؛ زيرا به ميزان خردش پاداش داده مى شود.

۱۳۴۶۰.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :آدمى اهل جهاد و نماز و روزه و امر به معروف و نهى از منكر است، امّا در روز رستاخيز جز به اندازه خردش پاداش داده نمى شود.

۱۳۴۶۱.مجمع البيان :عده اى از مردى نزد رسول خدا صلى الله عليه و آله تعريف مى كردند، حضرت فرمود: خرد اين مرد چگونه است؟ عرض كردند: اى رسول خدا! ما از كوشش او در عبادت و كارهاى خوب [او] به عرض شما مى رسانيم و شما درباره خرد او از ما مى پرسيد؟ حضرت فرمود: همانا آدم نابخرد، با بى خردى خود كارهايى بدتر از زشت كارى فرد نابكار مرتكب مى شود. فرداى قيامت بندگان به اندازه عقل خود به درجات دست مى يابند و به مقام قرب پروردگارشان مى رسند.

1.الكافي : ۱/۱۲/۹.

2.مجمع البيان : ۱۰/۴۸۷.

3.مجمع البيان : ۱۰/۴۸۷.